Koronavirüs (Covid 19) Çin Hükümetinin Vuhan kentinde ilk olarak Aralık 2019 yılında ortaya çıkmıştır. Zatürre vakalarında yaşanan artış sonrasında incelemeler yapılmış ve hiç duyulmamış yeni bir virüsün ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Üstelik virüsün insan sağlığı üzerinde de ciddi etkiler yarattığı kanıtlanmıştır.
Ocak 2020 yılında nedeni tam olarak saptanamayan virüsün, insandan insana solunum yoluyla rahatlıkla bulaştığı kanıtlanmış ve ülkede tedbirler alınmaya başlanmıştır. Çin’in Vuhan kentinden tüm dünyaya yayılan Koronavirüs diğer adıyla Covid-19 başta Çin olmak üzere tüm dünyada milyonlarca insanın ölümüne neden olmuştur.
Tüm dünya ülkelerinde ciddi anlamda bir sağlık sorununa neden olan Covid-19 Ocak 2020 tarihinden bu yana tüm dünyada ana gündem olmaktadır. Yeni tip coronavirüs etkilerinin genel olarak insanlarda, köpeklerde, kedilerde, yarasalarda ve kemirgenlerde görülebildiği gözlemlenmiştir.
Covid 19’un etkileri basit soğuk algınlığı gibi gözlemlenebilirken aynı zamanda ciddi sağlık sorunları şeklinde de görülebilmektedir. Hatta kimi covid-19 vakaları da ölümle sonuçlanmaktadır. Genel manada bağışıklık sistemi güçlü olan kişilerde covid-19 ‘un etkileri basit şekliyle hissedilebilirken, bağışıklık sistemi düşük olan ve hastalıklara kolay yakalanabilen kişilerde Coronavirüs çok fazla etki ederek hastalık seyrinin ağır olacağı belirtilmiştir. Coronavirüs gebelik dönemlerinde nasıl bir etki göstereceği tam olarak saptanmamakla beraber yine de anne adaylarının da tedbirli davranmaları sağlıklı olacaktır.
#evdekal
Koronavirüs Nedir?
Koronavirüs bilinen diğer adıyla Covid-19 Çin’in Vuhan eyaletinde 2019 aralık ayında ortaya çıkmıştır. Tam olarak nasıl çıktığı saptanamayan bu virüsün, 2019 yılında ortaya çıkması nedeniyle ismi Covid-19 olarak belirlenmiştir. Yeni tip koronavirüs vakasına Çin ülkesinde yer alan hayvan pazarlarının neden olduğu ileri sürülmüştür. İlk olarak daha çok hayvanlarda görülen virüsler daha sonra hayvanlardan insanlara, zamanla da insanlardan insanlara rahatlıkla bulaşabildiği gözlemlenmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü coronavirüsün insandan insana temas yoluyla bulaştığını kanıtlamıştır. Sosyal mesafenin yeterince korunamadığı, maske ve gerekli ekipmanların kullanılmaması gibi durumlarda koronavirüs kolaylıkla insandan insana bulaşabilmektedir.
Tam olarak tedbirlerin alınmaması ve gerekli koruyucu ekipmanların kullanılmaması sonucunda hasta olan kişinin ortamlarda hapşırması, öksürmesi sonucu ortaya saçılan virüs içeren partikül damlacıkları sağlıklı kişilerinde bu virüse yakalanmasına sebep olmaktadır.
Koronavirüs Semptomları (Belirtileri) Nelerdir?
Koronavirüs bilindiği üzere Çin ülkesinin Vuhan eyaletinde ilk olarak ortaya çıkmış ve tüm dünyaya da Çin’den yayılmıştır. Çin ülkesinde yer alan deniz hayvanları pazarlarının yaygın oluşu ve bu hayvanların canlı tüketilmesi gibi etkenlerden dolayı bu tip Coronavirüs’ün ortaya çıktığı kanısına varılmıştır.
Coronavirüs belirtileri genel anlamda kişinin bağışıklık sistemiyle ilgili olup kimi kişilerde hafifi belirtilerle ortaya çıkarken, kimi kişilerde de yaygın olarak görülen kuru öksürük ve yüksek ateş olarak görülmektedir. Covid-19 da en sık görülen yaygın semptomlar şunlardır:
- Yüksek ateş 39 ve üzeri
- Kuru öksürük
- Nefes darlığı
- Halsizlik
Covid-19’da nadir görülebilen belirtiler ise şöyledir:
- Burun tıkanıklığı
- Boğaz ve baş ağrısı
- Üşüme ve titreme
- İshal
- Koku ve tat alma duygusunun yok olması
- Kas ve iskelet sistemi ağrıları
Koronavirüs’ün kişilerde bulaş sonrasında ortaya çıkma süresi 2 ile 14 gün arasındadır. Hastalık süresince ortaya çıkan solunum güçlüğü özellikle hastalığın ikinci haftasında daha ağır seyretmektedir. Solunum sıkıntısı yaşayan kişiler için mekanik ventilasyonlarla oksijen destekleri sağlanmaktadır. Koronavirüs belirtilerinin kendinde olduğunu hisseden kişiler vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna
Hamilelikte Koronavirüs Bebeğe Geçer Mi?
Son bir yıldır özellikle bebek s ahibi olmak isteyen kişilerin ilk olarak akıllarına gelen sorulardan biri, koronavirüs’e yakalandıkları taktirde bebeklerine de bu virüsün geçip geçmeyeceğidir. Doğal olarak akıllara gelen bu soruya uzmanlar anne karnındaki bebeğe yada yeni doğan bir bebeğe koronavirüs bulaşıyor diye bir kesin kanı bulunmadığını belirtmektedirler.
Anne karnından alınan sıvıya yapılan incelemelerde de gebe bir kadının bebeğine koronavirüs bulaştırma olasılığının olmadığı gözlemlenmiştir. Fakat coronavirüs daha çok yeni bir hastalık olduğundan dolayı her geçen gün bilim adamları bu virüs hakkında farklı tespitler yapabilmektedir. Dolayısıyla kesin bir yargiya varmak zaman alabilir.
Hamilelikte Koronavirüs’e Yakalanırsak Ne Yapmamız Gerekir?
Koronavirüs bilindiği üzere hasta olan kişilerden öksürme ve hapşırma durumunda ortaya çıkan virüslü partiküllerin damlacıklar şeklinde sağlıklı kişilere bulaşmasıyla hızla artmaktadır. Koronavirüsten korunabilmek için tüm dünya üzerinde uygulanan sosyal mesafe, hijyen kuralları ve maske takmak, kalabalık ortamlardan uzak kalmak gibi kurallara uymak gereklidir. Bu şekilde koronavirüsten korunabilir ve sağlıklı yaşantıya devam edilebilir. Bir kimseye koronavirüs’ün bulaşma şekli kişinin hamile olup olmasıyla ilgili değildir.
Her insanda olduğu gibi hamile bayanlarında kalabalık ortamlardan uzak kalması, el hijyenine dikkat etmesi ve maske takması son derece önemlidir. Hamile kişiler eğer ki bu virüse yakalandıklarını hissettiklerinde kısa zaman içinde sağlık kuruluşuna başvurup bebeğin zarar görmemesi için doktor onayıyla beraber radyolojik görüntüleme yöntemlerini yaptırabilir. Doktor tarafından onaylandığı taktirde hamile kişinin Covid-19 tedavisi gerek hastanede gerekse evde yapılabilir. Her hastaya uygulanan Covid-19 tedavisi ve takibi hamile kişilerde de aynı şekilde devam eder.
Hamilelikte Coronavirüsten Nasıl Korunuruz?
Hamile bayanlar hamilelik süresince sadece mecbur kaldıkları durumlarda sokağa çıkmaları ve mümkün oldukça kalabalıktan uzak kalmaları faydalı olacaktır. Koronavirüs artışının çok fazlaca yaşandığı son aylarda özellikle her sağlıklı birey bu virüse yakalanabilmektedir. Gerekli tedbirlere uyulması ve maske takılması son derece önem arz eder. Hamile bayanların özellikle hijyen kurallarına dikkat etmesi ve her kişiyle arasında 2 metre olacak şekilde mesafeli olması önemlidir. Ayrıca cep telefonu, havlu, bardak ve tabak gibi kişisel birtakım eşyalar kişiye özel olmalı ve başkasıyla paylaşılmamalıdır.
Hamile kişiler özellikle günde 2 litre su tüketimine dikkat etmelidir. Aynı şekilde gerekmediği taktirde asla kalabalık ortamlara girmemeli ve toplu taşıma araçlarını kullanmamalıdırlar. Sağlıklı ve düzenli şekilde beslenmelerine dikkat etmeleri gereklidir. Bağışıklık sistemini güçlendirici gıdaların tüketimine özen gösterilmelidir.
Hamileler Koronavirüs Testi Yaptırmalı mı?
Aralık 2019 tarihinde Çin’den tüm dünyaya yayılan koronavirüs hastalığı neticesinde çok sayıda kişi hayatını yitirmiştir. Bu virüs çok sayıda kişiye bulaşırken kimi kişilerde hafif semptomlarla kendini göstermiş ve kolaylıkla bu hastalıktan kurtulmalarını sağlamıştır. Bağışıklık direnci burada devreye girmektedir. Dolayısıyla her insanın bağışıklık sistemini güçlendirici gıdalara yönelmesi gerekir. Özellikle hamile bayanlar bağışıklık sistemlerini güçlendirici şekilde beslenmeleri onlar için son derece önemlidir.
Hamile kadınlar hamilelik neticesinde bağışıklık sistemlerinin zayıf düşmesi ile solunum sıkıntısı yaşayabilecekleri unutulmamalıdır. Bundan dolayı kendilerinde halsizlik, yüksek ateş ve nefes almada sıkıntı hissettikleri anda en yakın sağlık kuruluşuna gitmeleri ve Covid-19 testi yaptırmaları gerekmektedir. Bu test için özellikle hamile kadınlara öncelik verilmesi gerekmektedir.
Her insanın dikkat etmesi gereken hijyen kurallarına hamile bayanların daha fazla uygulamaları gereklidir. Sadece hamile kadınlar değil yakın geçmişte doğum yapmış olan kadınlarda koronavirüsten korunabilmek için gerekli tedbirlere uymaları gerekir. Aynı zamanda rutin kontrollerini devamlı yaptırmaları gerekmektedir.
Koronavirüs Olanlar Sezeryan İle Mi Doğum Yapmalı?
Son bir yıla yaklaşık süre içerisinde hamile kalan veya hamile kalmayı isteyen kadınların aklına takılan konulardan birisi de koronavirüs’ün doğum şeklini etkileyip etkilemediğidir. Bu konuda doktorlar gerekli tetkikleri yaptıktan sonra anne için en uygun doğum şeklini belirleyeceklerdir.
Koronavirüs burada doğum şeklini etkileyen bir faktör değildir. Elbette anne adayının sağlığın elverdiği şekilde bir doğum gerçekleşecektir. Anne ve bebeğin genel manada sağlık durumlarında sıkıntı gözlemlenmemişse eğer belirlenen vajinal doğum şekli uygulanacaktır. Lakin anne adayının sağlık durumunda farklılık oluşursa sezeryan doğum gerçekleştirilebilir.
Elbette doğum sonrası gerek hastanede gerekse ev ortamında ziyaretçi kabul edilmemesi gerekir. Aynı zamanda annenin ve bebeğin hijyen kurallarına uygun ortamda bakılması son derece önemlidir.
Koronavirüs Olanlar Süt Verebilir mi? Emzirebilir mi?
Koronavirüs tanısı konan anne adayları bebeklerine süt verebiliyorlar. Bu konuda anne sütünden alınan örneklerde herhangi bir virüs tespit edilmemiştir. Yapılan bu incelemelerden sonra uzmanlar yeni doğum yapmış ama korona tanısı konmuş annelerin rahatlıkla bebeklerine süt verebileceğini belirtmişlerdir. Sadece her kişinin yapması gereken hijyen kurallarına bebeklerini emziren annelerin daha fazla özen göstermesi gerekmektedir. 20 saniye boyunca ellerini sabunla ovalayarak yıkamak, eldiven, sosyal mesafe ve maske kuralına bilhassa özen göstermeleri gerekmektedir.
Fakat koronavirüs tanısı konan annenin bebeğini emzirmek içine sinmiyorsa eğer bebeğe anneden sağılan süt biberon aracılığıyla verilerek bebek beslenebilir. Yada hazır mama verilebilir.
Coronavirüs (Covid-19) Hamileler İçin Risk Mi?
Coronavirüs yaklaşık olarak son bir yılda dünya üzerinde her insanın hayatında ciddi farklılıklara neden olmuştur. Sadece hamile olan kadınlarda değil tüm insanlar açısından sıkıntılı bir süreçtir. Fakat elbette ki hamilelik süreci her zaman daha dikkat isteyen bir süreç olduğu için hamile kadınlarında bu süreçte hijyen kurallarına ve beslenme düzenlerine daha dikkat etmeleri gerekmektedir. Hamile kadınlar için özel bir risk barındırmasa da bu süreç daha çok kronik rahatsızlığı olan kişilere ve yaşlılara risk oluşturmaktadır. Elbette ki normal şartlarda dahi anne adayları en ufak rahatsızlığı bile kolay atlatamazken ilaç içme durumu sakıncalı olduğundan dolayı koronavirüs’e yakalanmaları sıkıntılı olabilir.
Hamile kadınlar bu süreçte daha fazla bakım ve beslenme alışkanlıklarına dikkat etmeleri gereklidir. Bağışıklık sistemleri hamile kadınların hormonal değişimleri neticesinde zayıflayabilir ve koronavirüs semptomlarını daha ağır geçirebilirler. Koronavirüs’e yakalanmış anne adayının erken doğum yapabileceğine dair herhangi bir kanıya varılmamıştır. Erken doğum olsa dahi bunu koronavirüsle ilgili olup olmadığı net şekilde bilinmemektedir. Her ne kadar araştırmalar yapılsa da koronavirüs tanısı konmuş bebeğe virüsün anne karnında mı yada doğum sonrası mı bulaştığı net şekilde saptanmamaktadır.
Korona/Covid-19 Bir Kadından Doğmamış Veya Yeni Doğmuş Bebeğine Geçebilir Mi?
Koronavirüs tanısı konmuş testi pozitif çıkmış olan hamile bir kadından veya yeni anne olmuş bir kadından bebeğine bu virüsü ne şekilde bulaştırmış olabileceği henüz bilinmemektedir. Yapılan tüm incelemelerde bebeğin doğum sonrası mı yada anne karnında mı virüse yakalandığı gibi bir kanıya net olarak cevap verilememektedir. Anneden alınan süt örneklerinde hiçbir şekilde virüse rastlanmamıştır. Dolayısıyla Covid-19 anne sütünden yada anneden bebeğine geçer diye bir kanıya şuan için varılamamaktadır.
Coronavirüs’üm (Korona/Covid-19’um) Varsa Yeni Doğan Bebeğime Dokunabilir Ve Tutabilir Miyim?
Coronavirüs tanısı konmuş bir anne bebeğini emzirebilir, tutabilir ama elbette birtakım önlemleri alarak bebeğini tutabilir. Eğer ki annenin önlemlere rağmen içine sinmiyorsa sütünü sağarak bebeğini besleyebilir yada süt anne bularak bebeğinin büyümesine ve gelişimine destek olabilir.
Covid-19’um. Bebeğimi Nasıl Emzirebilirim?
Covid-19 tanısı konmuş bir anne bebeğini birtakım hijyen kurallarına ve el temizliğine dikkat ederek emzirebilir. Veya emzirmek içine sinmiyorsa bebeğini kendi sütünü sağarak biberonla bebeğine verebilir. Anne sütü verebilmek için relaktasyon yöntemini de tercih edebilirsiniz.
Koronavirüs Döneminde Gebelik Takibi Nasıl Yapılmalı?
Koronavirüs döneminde hamile kadınların genel rutin kontrollerini yaptırmak için hastaneye gitmeleri zor olabilmektedir. Bundan dolayı kimi hamilelerde karantina uygulaması gibi sebeplerle kontrollerde gecikmeler yaşanabilir. Normal şartlarda genellikle gebeliğin ilk 12 haftası düşük tehlikesi olabileceğinden koronavirüs tedbirleri kapsamında da gebelik takibi zor olabilir. Alınabilecek birtakım tedbirler gereği rutin gebelik kontrollerinin araları açılmış sadece düşük tehlikesi olabilen hamileler için sıkı takip yapılmaktadır. Gebeliğin son aylarında 2 haftada bir yapılan kontroller pandemi süresince 4 haftaya kadar uzatılabilir. Bu süre içinde hekimle olan iletişim telefonla veya online olarak devam etmeli ve iletişim koparılmamalıdır.
Koronavirüs Doğum Şeklini Etkiler Mi?
Koronavirüs doğum şeklini doğrudan etkilememektedir. Fakat doktor tarafından daha öncesinde belirlenen şekilde doğum gerçekleştirilebilir. Eğer ki anne adayının sadece korona’dan değil farklı nedenlerle de solunum sıkıntısı varsa sezeryan doğum tercih edilebilir. Aynı zamanda bebeğin ve annenin sağlık durumuna göre vajinal şekilde doğum yapılabilir. Doğum sonrası bebek ve annenin bakımı hijyen kurallarına göre yapılmalı ve eve ziyaretçi kabul edilmemelidir.
Covid-19 Olan Gebelerde Düşük Ve Erken Gebelik Kaybı Riskinde Artış Var mıdır?
Covid-19 tanısı konmuş hamile kadınlarda düşük yapma ihtimalleri sadece koronavirüs’e bağlanmamalıdır. Hiçbir şekilde düşük yapmış olan kadınların virüsden dolayı düşük yaptığı kanısına varılmamıştır. Bundan dolayı erken gebelik kaybı riski Covid-19 neticesinde oluşmamaktadır. Çin’de gerçekleşen erken doğumların bir kısmında covid-19 kaynaklı olabileceği belirtilmiş olup, yine de kesin bulgulara rastlanamamıştır.
Pandemi Döneminde Gebeler Çalışabilir Mi?
Pandemi süresince sadece gebeler değil, her bireyin çalışması sağlıklı bulunmamaktadır. Fakat hayat koşulları kişileri çalışmaya zorlamaktadır. Fakat pandemi süresince maske, sosyal mesafe, temizlik ve dezenfektan kullanımı gibi birtakım hijyen kurallarına uyulması ile rahatlıkla çalışılabilir.
Hamile kadınların hamilelik süresince pandemi şartlarında çalışmaları çok ta sağlıklı olmayacaktır. Kamuda görevli hamile bayanlara idari izin verilerek pandemi süreci daha sağlıklı koşullara getirilebilir. İzin durumlarının olamadığı kimi kurumlarda çalışan hamile bayanlar için de birtakım özveriler gösterilebilir:
- Maske, sosyal mesafe, el temizliğine dikkat edilmelidir.
- Hamile kişinin çalışma ortamı sürekli olarak havalandırılmalıdır.
- Mümkün olduğu durumda evden çalışmaya yönlendirilmelidir.
- Yarı zamanlı çalışma şekli uygulanabilir.
Tüm bu tedbirler dikkate alınarak rahatlıkla hamile kadınlarda işlerine devam edebilirler.
Koronavirüs Olan Gebeler Nerede, Nasıl Takip Edilir?
Koronavirüs tanısı konmuş olan gebeler genellikle hastanelerin korona hastalarına ayrılan bölümlerde gebelik takibi yapılabilir. Dünya geneline bakıldığında gebe kadınlara pandemi süresince gerektiği taktirde hastanede ve evde de bakımı ve takibi yapılabilir. Gebelerde herhangi bir şekilde yoğun bakım ünitesine gerek duyulmadan rahatlıkla evlerde de gebelik takibi yapılabilir.
Doğumdan Sonra Bebeklere Koronavirüs Testi Yapılıyor Mu?
Doğum yapmış olan annede korona varsa böyle bir tanı belirlenmişse eğer, doğan bebeğe doktorun önerisiyle korona testi uygulanabilir. Böylelikle annenin durumuna göre bebekle temasının olup olamayacağına ve anneyle aynı odada kalıp kalamayacağına net olarak karar verilir. Eğer ki anne ve bebek her ikisinin de sağlığı iyiyse annenin bebekle teması ve bebeğini rahatlıkla emzirmesine doktor tarafından izin verilebilir. Doğum sonrası anne adayına uygulanan covid-19 testi tüm kişilere nasıl yapılıyorsa aynı şekilde ağızdan ve burundan olacaktır.
